Türkiye’de ilk kez gerçekleştirilen VoNR (Voice over New Radio) testiyle Vodafone, 5G sesli arama teknolojisini başarıyla denedi. Bu gelişme, hem mobil kullanıcı deneyimini iyileştirecek hem de operatörlerin altyapı yatırımlarında yeni bir dönemi başlatacak.

Vodafone’un VoNR Testi ve 5G’de Sesli Arama Dönemi

Türkiye’nin önde gelen telekomünikasyon şirketlerinden Vodafone, en güncel 5G teknolojilerinden biri olan VoNR (Voice over New Radio) testini başarıyla tamamladı. Bu test, mobil şebekelerde 5G üzerinden gerçekleştirilen sesli aramaların (VoNR) teknik ve kullanıcı deneyimi açısından olgunlaşma seviyesini ortaya koyan önemli bir adım olarak öne çıkıyor.

Günümüzde sesli aramalar genellikle VoLTE (Voice over LTE) altyapısıyla yapılıyor. Ancak 5G’nin sunduğu yenilikler, VoNR sayesinde daha düşük gecikme süresi, daha yüksek ses kalitesi ve gelişmiş bağlantı kararlılığı sunmayı hedefliyor. Vodafone’un gerçekleştirdiği test, bu avantajları teoriden pratiğe taşıyarak, abonelere 5G çağrı deneyimini ilk kez tanıttı.

Kodak’ta ve İstanbul’da Gerçekleşen Deneyim

Vodafone, test sürecini iki aşamada yürüttü:

• Kodak, Muğla Deneme Merkezi: Operatörün test laboratuvarları ve saha ekipmanları kullanılarak yapılan ilk altyapı testi, VoNR sinyalinin 5G baz istasyonlarından uç cihaza kadar sorunsuz iletilmesini kontrol etti.
• İstanbul Şehir Deneyimi: Gerçek kullanıcı senaryolarıyla VoNR aramaları, İstanbul’un farklı semtlerinde yaşayan Vodafone aboneleri tarafından denendi. Gürültülü ortamlardan, yoğun sinyal bölgesine kadar çeşitli koşullarda test edilen VoNR bağlantısı, hem ses kalitesi hem de çağrı kopma oranı açısından olumlu sonuçlar verdi.

Kodak’taki saha mühendisleri, VoNR işleyişini laboratuvar şartlarına yakın ortamda gözlemleyerek 5G şebekesinin kapasite sınırlarını ortaya koydu. İstanbul’daki saha testi ise gerçek hayata en yakın verileri toplamak adına kritik oldu. Özellikle metrosu kalabalık semtlerde ve yüksek binaların bulunduğu bölgelerde yapılan VoNR aramaları, 5G’nin gökdelen etkisine dayanıklılığını test etme fırsatı sundu.

VoNR Nedir ve Avantajları Nelerdir?

VoNR Teknolojisinin Temel Prensipleri

VoNR (Voice over New Radio), bir başka deyişle 5G NR üzerinden sesli arama yapma teknolojisidir. 5G’nin sunduğu yüksek bant genişliği ve düşük gecikme özelliklerinden yararlanarak, sesli aramalara yönelik yeni bir protokol getirir. VoNR, 4G’de kullanılan VoLTE’nin evrimi olarak kabul edilir.

• Yeniden Radyo (NR): 5G’de radyo erişim teknolojisinin adı “New Radio” (NR) olarak adlandırılır. VoNR, bu altyapıyı kullanarak ses verisini dijital paketler halinde taşır.
• End-to-End 5G: VoNR, uçtan uca hem erişimde hem de taşıma katmanında 5G altyapısını kullanır. Böylece 4G’ye (LTE) ihtiyaç duymadan tamamen 5G üzerinden sesli çağrı gerçekleşir.
• Düşük Gecikme ve Yüksek Kalite: 5G NR’nin milisaniye düzeyindeki gecikme süresi (latency), VoNR’ın daha net, kesintisiz ve akıcı ses deneyimi sunmasını sağlar.

VoNR’in VoLTE ve Geleneksel 4G/3G Aramalarına Kıyasla Sağladığı Farklar

• Gecikmede Azalma: VoLTE’de ortalama 50–80 ms arasında seyreden gecikme, VoNR’da 20–30 ms seviyelerine kadar düşebilir. Bu sayede gerçek zamanlı etkileşim gerektiren uygulamalarda hissedilir fark oluşturur.
• Ses Kalitesi (HD+ ve UHD Ses): 5G’nin sunduğu yüksek veri hızı ve bant genişliği sayesinde VoNR, Ultra HD Ses (UHD Voice) desteği sunabilir. Bu da sesli aramalarda sesin daha doğal ve net işitilmesine imkân tanır.
• Ağ İçi Kararlılık ve Geçiş Kolaylığı: 4G altyapısında VoLTE’dan 3G’ye ya da 2G’ye kesinti yaşanması olasıdır. VoNR’da ise 5G kapsama alanı daraldığında otomatik olarak VoLTE’a veya 4G/3G’ye problemsiz geçiş sağlayan hibrit yapılar geliştirilebilir.

VoNR’in Kullanıcı Deneyimine Etkisi

• Kesintisiz Arama Deneyimi: Özellikle şehir merkezlerinde yüksek katlı binaların gölgeli alan yaratması, VoNR bağlantısında test edildiğinde VoLTE’a kıyasla daha az çağrı düşüşü gösterdi.
• Ağ Yükü ve Kapasite: 5G baz istasyonlarının kapasite avantajı, aynı anda daha fazla şifrelenmiş VoNR çağrısına izin veriyor. Yoğun konser, stadyum ve açık hava etkinliklerinde bile arama kalitesini korumayı hedefliyor.
• Gelişmiş Hizmetler Entegrasyonu: VoNR, 5G’nin sunduğu “eXtended Reality (XR)” ve “Araçtan Araç İletişimi (V2X)” gibi hizmetlerle entegre çalışarak, sesli asistanlardan çoklu konferans çözümlerine kadar yenilikçi uygulamalara altyapı sağlar.

Vodafone’un Test Sürecindeki Yol Haritası

H2: Altyapı Yatırımları ve 5G Baz İstasyonu Hazırlığı

Vodafone, VoNR testine geçiş için 5G altyapısını iki ana aşamada güçlendirdi:

• 5G Baz İstasyonu Güncellemeleri: Mevcut baz istasyonlarına 5G NR donanım yükseltmesi yapılarak, yeni protokolle uyumlu radyo birimleri (gNodeB) faaliyete geçirildi. Bazı noktalarda açık alan saha testleriyle gNodeB anten konfigürasyonu ayarlandı.
• Çekirdek Ağ (Core Network) Dönüşümü: 5G Standalone (SA) çekirdek ağı oluşturuldu. VoNR’ın uçtan uca 5G sağlıklı çalışması için MEC (Multi-access Edge Computing) düğümleri devreye alındı. Bu sayede, uç cihazın en yakın sunucuyla veri alışverişi hızı saniyeler yerine milisaniyelere indi.

Vodafone altyapı ekipleri, VoNR’a geçmeden önce “5G NSA (Non-Standalone)” aşamasını bir köprü teknolojisi olarak kullanmıştı. NSA’da 4G çekirdek ağı üzerinden 5G veri iletimi yapılırken, VoNR SA mimarisiyle birlikte tamamen 5G temelli bir ortam sunuluyor. Bu geçiş, testlerde:

• Kapsama Alanı İncelemesi: 5G SA kapsama haritaları oluşturularak, VoNR siparişinin kapsama dışı alanlarda ne kadar sorunsuz VoLTE a geçtiği gözlemlendi.
• Gürültü ve Leq Seviyeleri: Özellikle gürültülü caddelerde ve metro girişlerinde; VoNR ses kalitesi, gürültü seviyesine göre dinamik olarak ayarlandı.

H2: Cihaz ve Uç Nokta Destekleri

VoNR çağrısı için uygun bir akıllı telefona veya 5G uyumlu bir destek cihazına ihtiyacınız var. Vodafone test ekipleri, şu cihazlarla deneyler yaptı:

• 5G Uyumlu Akıllı Telefonlar:
  • Samsung Galaxy S21 5G (Exynos Snapdragon uyumlu modeller)
  • Huawei Mate 40 Pro 5G (Kirin işlemcili modeller)
  • Xiaomi Mi 11 5G (Snapdragon 888)
• Özel Test Modülleri ve CPE Üniteleri:
  • Ev tipi 5G yönlendiriciler (5G CPE) üzerinden VoNR aramaları test edildi. Bu sayede masaüstü veya sabit hat alternatifi sunulabilecek yeni nesil sesli aramalar da değerlendirildi.

Cihaz yazılımlarına yüklenen test yazılımları, VoNR çağrılarının ses kalitesi, gecikme süreleri, sinyal değişimi ve çağrı kopma oranlarını gerçek zamanlı olarak ölçümledi. Uç noktada toplanan veriler, operatörün yaptığı optimizasyon çalışmalarına referans oluşturdu.

VoNR’un Sunduğu Yeni İş Süreçleri ve Hizmetler

H2: Kurumsal Entegrasyon ve B2B Çözümler

VoNR, kurumlar için de yeni bir iletişim altyapısı sunuyor. Özellikle şu sektörler bu teknolojiden faydalanabilir:

• Sağlık Sektörü:
  • Tele-sağlık uygulamalarında 5G üzerinden kesintisiz sesli ve görüntülü iletişim altyapısı sağlar.
  • Uzaktan Ameliyat ve Acil Durum Koordinasyonu gibi senaryolarda düşük gecikme avantajı, kritik öneme sahiptir.
• Finans ve Bankacılık:
  • 5G VoNR sayesinde, şube içi veya ATM’lerle anında sesli asistan entegrasyonu yapılabilir.
  • Uzaktan Danışmanlık Hizmetleri için gerçek zamanlı ses kalitesi, müşteri memnuniyetini artırır.
• Üretim ve Endüstri 4.0:
  • Fabrika saha personeliyle merkezin 5G cihazları üzerinden kesintisiz sesli bağlantı kurması, üretim hatlarında oluşabilecek arızaların hızlı çözülmesini sağlar.
  • IoT Cihazları ve Robotik Kaynaklar arasında VoNR destekli veri alışverişi, geleceğin “akıllı fabrika” vizyonunu besler.

H2: Son Kullanıcıya Yansıyan Yenilikler

VoNR, bireysel aboneler için de kullanıcı deneyimini iyileştiren özellikler sunuyor:

• Düşük Gecikmeli Oyun Toplulukları: 5G üzerinden oyun oynayan kullanıcılar, VoNR tabanlı sesli sohbeti tercih ederek takım oyunlarında daha hızlı ve senkronize iletişim sağlayabilir.
• HD+ Sesle Akıllı Asistan Entegrasyonu: Google Assistant veya Siri gibi sesli asistanlarla yapılan konuşmalar, VoNR altyapısında daha net algılanabilir; bu da komut algılamada başarı oranını artırır.
• Geniş Alan Kapsama Deneyimi: VoNR, 5G kapsama alanının dışına çıkıldığında otomatik olarak VoLTE’a geçiş yaparak kesintisiz arama deneyimi sunmayı hedefler. Bu, özellikle yüksek hızlı trenlerde veya şehirler arası yollarda önemli bir avantajdır.

Vodafone’un Gelecek Planları ve 5G Stratejisi

H2: Kapsama Alanını Büyütme ve Yeni Şehirlerde VoNR Deneyimi

Vodafone, VoNR testlerinin yanı sıra 5G altyapısını Türkiye genelinde genişletmeyi sürdürüyor. 2025 sonuna kadar planlanan aşamalar şunlar:

1. Yeni Şehir Merkezlerinde 5G SA Altyapısı Kurulumu:
   • İzmir, Ankara, Bursa gibi büyükşehirlerde 5G SA baz istasyonlarının sayısını artırmak.
   • VoNR testi için saha mühendisleriyle saha ölçümleri yapmak ve kapsama haritalarını güncellemek.
2. Köy ve Kırsal Bölgelere 5G Genişlemesi:
   • PTT iş birliğiyle kırsal alanlarda 5G CPE (Customer Premises Equipment) cihazları kurulması. Bu cihazlar, sabit hat alternatifi sunarak VoNR destekli sabit telefon hizmetleri sağlayabilir.
   • Tarımsal IoT ve Köy Okullarında E-öğrenme uygulamaları için VoNR üzerinden hızlı iletişim altyapısı oluşturmak.
3. 5G Standalone Çekirdek Ağ Kapasitesini Artırma:
   • Mevcut 5G NSA (Non-Standalone) mimarisinden tamamen ayrılarak, 5G SA merkezli çekirdek ağı yaygınlaştırmak. Bu sayede VoNR çağrılarının kesintisiz ve yüksek kapasiteli deneyimi sağlanacak.
   • Edge Computing yatırımlarıyla VoNR ses trafiğinin gecikme sürelerini daha da düşürmek.

H2: Müşteri Eğitimleri ve Dijital Dönüşüm Seminerleri

Vodafone, VoNR ve 5G teknolojilerini abonelerine anlatmak için dijital ve yüz yüze seminerler düzenleyecek:

• Online Webinar ve YouTube İçerikleri:
  • VoNR nedir, VoLTE’den farkları nelerdir ve kullanıcılar VoNR’ı nasıl aktif eder sorularına yanıt veren videolar hazırlanacak.
  • Vodafone YouTube Kanalı üzerinden, VoNR test aşamalarının görsel sunumlarıyla bilgilendirme yapılacak.
• Mağaza ve Vodafone Akademi Eğitimleri:
  • Fiziksel mağazalarda 5G VR deneyim setleri kurulacak. Müşteriler, VoNR deneyimini mağaza ortamında 5G gözlüklerle test edebilecek.
  • Vodafone Akademi portalında, VoNR’la entegre dijital çağrı çözümleri ve kurumsal kullanım senaryoları anlatılacak.

Öne Çıkan Noktalar

• Vodafone, Türkiye’de ilk kez VoNR (Voice over New Radio) testlerini başarıyla gerçekleştirdi.
• VoNR, 5G SA (Stand-Alone) altyapısı üzerinden HD+ ses ve düşük gecikme avantajı sunan bir sesli arama teknolojisi.
• Kodak, Muğla ve İstanbul’un farklı semtleri üzerinde yapılan saha testleri, VoNR’ın gerçek koşullarda yüksek performans gösterdiğini kanıtladı.
• VoNR, VoLTE’a kıyasla daha düşük gecikme (20–30 ms) ve daha yüksek ses kalitesi (UHD Voice) sağlıyor.
• Vodafone, 5G baz istasyonlarını gNodeB donanımıyla güçlendirerek ve 5G SA çekirdek ağı kurarak VoNR çağrılarının altyapısını hazırladı.
• VoNR, sağlık, finans, endüstri 4.0 gibi sektörlerde kurumsal çözümler için temel iletişim altyapısı olarak kullanılacak.
• Bireysel aboneler, VoNR sayesinde düşük gecikmeli oyun sohbetleri, sesli asistan entegrasyonu ve şehiriçi/şehirlerarası kesintisiz arama deneyimine kavuşacak.
• Vodafone’un 2025 planları arasında, İzmir, Ankara, Bursa başta olmak üzere 5G SA altyapısını yaygınlaştırmak ve kırsal bölgelere 5G CPE cihazları kurmak var.
• VoNR hakkında detaylı bilgi ve kullanıcı deneyimi videolarına, Vodafone’un resmi dijital kanalları ve mağaza içi eğitimler aracılığıyla erişilebilecek.

Vodafone’un VoNR testi, Türkiye’de 5G çağrılarının fiilen kullanılabileceği dönemin miladı olarak kabul ediliyor. Aboneler, yakın gelecekte 5G üzerinden sesli arama gerçekleştirme ayrıcalığını yaşamaya hazırlanırken, operatörler de bu teknolojiyi yeni hizmetler ve kurumsal çözümler için temel bir altyapı olarak konumlandırıyor.